โรคข้อเข่าเสื่อม: รู้ทัน รักษาได้

โรคข้อเข่าเสื่อม (Osteoarthritis of the Knee) เป็นภาวะที่กระดูกอ่อนในข้อเข่าเสื่อมสภาพลงตามอายุหรือจากการใช้งานข้อเข่ามากเกินไป ทำให้เกิดอาการปวด บวม และเคลื่อนไหวข้อเข่าได้ลำบาก เป็นโรคข้อที่พบได้บ่อยมาก โดยเฉพาะในผู้สูงอายุ

อาการที่พบบ่อย

• ปวดเข่า โดยเฉพาะเวลาลงน้ำหนักหรือเดินนานๆ
• ข้อเข่าฝืดหรือตึง โดยเฉพาะตอนเช้าหรือหลังนั่งนาน
• มีเสียง “ลั่น” หรือ “กรอบแกรบ” เวลาเคลื่อนไหว
• ข้อบวมเล็กน้อย หรือผิดรูปในระยะท้าย
• เดินหรือขึ้นลงบันไดลำบาก

สาเหตุและปัจจัยเสี่ยง

• อายุ: พบมากในคนที่อายุมากกว่า 50 ปี
• เพศ: ผู้หญิงมีโอกาสเป็นมากกว่าผู้ชาย
• น้ำหนักเกิน: เพิ่มแรงกดบนข้อเข่า
• การใช้งานข้อเข่าหนัก เช่น ยืน เดิน หรือย่อตัวบ่อยๆ
• พันธุกรรม / โครงสร้างเข่าผิดปกติ เช่น ขาโก่ง
  
  

การวินิจฉัยโรค

แพทย์จะวินิจฉัยโดยอาศัย:

• การซักประวัติและตรวจร่างกาย
• เอกซเรย์ข้อเข่า (X-ray) เพื่อดูการเสื่อมของข้อ
• ไม่จำเป็นต้องทำ MRI ในผู้ป่วยทั่วไป

วิธีการรักษา

🧘‍♀️ ไม่ใช้ยา:

1. ลดน้ำหนัก ถ้าน้ำหนักเกิน
2. ออกกำลังกายแบบเหมาะสม เช่น บริหารกล้ามเนื้อรอบเข่า
3. กายภาพบำบัด
4. ใช้ไม้เท้าหรืออุปกรณ์ช่วยเดินในบางราย

💊 การใช้ยา:

1. ยาพาราเซตามอล หรือยาแก้ปวดกลุ่ม NSAIDs
2. ยาทาเฉพาะที่ เช่น เจลลดการอักเสบ
3. การฉีดยาเข้าข้อ เช่น สเตียรอยด์ หรือไฮยาลูรอนิก (บางราย)

🔧 การผ่าตัด:

เมื่อการรักษาอื่นไม่ได้ผล และอาการรบกวนชีวิตประจำวัน อาจพิจารณา:

• การผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียม (Total Knee Replacement)
• การผ่าตัดด้วยหุ่นยนต์ (Robotic-assisted surgery)ซึ่งเป็นเทคโนโลยีใหม่ ช่วยให้ผ่าตัดแม่นยำมากขึ้น ฟื้นตัวเร็วขึ้น และลดโอกาสข้อเทียมผิดตำแหน่ง

การป้องกันโรคข้อเข่าเสื่อม

• รักษาน้ำหนักตัวให้อยู่ในเกณฑ์
• หลีกเลี่ยงการย่อตัวหรือนั่งพับเพียบเป็นเวลานาน
• ออกกำลังกายสม่ำเสมอ โดยเน้นความแข็งแรงของกล้ามเนื้อรอบเข่า
• หากมีอาการผิดปกติ ควรรีบพบแพทย์

สรุป

โรคข้อเข่าเสื่อมเป็นภาวะที่พบได้บ่อย โดยเฉพาะในผู้สูงอายุ แต่สามารถรักษาและชะลอความเสื่อมได้ หากดูแลอย่างเหมาะสม หากรักษาด้วยวิธีพื้นฐานแล้วอาการยังไม่ดีขึ้น ปัจจุบันมีทางเลือกใหม่ เช่น **การผ่าตัดด้วยหุ่นยนต์** ซึ่งให้ผลลัพธ์ที่ดีและปลอดภัย

อย่ารอให้ปวดจนเดินไม่ได้ — มาพบแพทย์เพื่อดูแลข้อเข่าให้ใช้งานได้นานที่สุดครับ

จัดทำโดย

นายแพทย์ พุฒิ ตันติโกศล
แพทย์ผู้เชี่ยวชาญการผ่าตัดข้อเข่าและข้อสะโพก